Bref résumé
Le roi romain Henri VII ordonne au bailli d'Aix-la-Chapelle de contraindre les évêques et les citoyens du diocèse de Liège à cesser d'obéir à l'évêque, après plusieurs exhortations à l'évêque de Liège de cesser d'importuner le chapitre de Saint-Servace à Maastricht et de rembourser au chapitre les frais de cent marks.
Texte latin de la charte
Henricus, Dei gratia Romanorum rex et semper augustus, fideli suo sculteto Aquensi gratiam suam et omne bonum.
Cum de providentia regia sepe mandaverimus episcopo Leodiensi ut ecclesiam Traiectensem, que nostra specialis est cappella, vexare amodo non attemptaret et ut canonicos eiusdem ecclesie de expensis centum marcarum satisfaceret quas iidem fecerant a tempore cepte litis et idem mandatum nostrum advertere non curarit, nos quoque postmodum mandaverimus scultetis et universis civibus civitatum sue diocesis, prout in litteris eisdem transmissis plenius continetur, ut ipsi episcopo nullam faciant obedientiam de hiis que a nobis et imperio dinoscitur optinere, plenos quoque reditus ipsorum bonorum nobis reservent quousque mandatum nostrum super hoc recipiant speciale. Mandamus tibi sub pena gratie nostre firmissime precipientes quatenus, si predicti sculteti et cives non fecerint quod mandamus, tu per detentionem rerum et personarum suarum ipsos ad id compellere non obmittas, invocato super hoc auxilio dilectiorum fidelium nostrorum, ducis de Lempurc et comitis Walerammi, si id necessario duxeris requirendum.
Datum apud Spiram, XII kalendas octobris, indictione VIIa.
Traduction en néerlandais
Rooms-koning Hendrik deelt zijn schout van Aken mede dat hij vanuit zijn koninklijke voorzienigheid de bisschop van Luik vaak heeft opgedragen om de kerk te Maastricht, die een bijzondere kapel van hem is, voortaan niet meer lastig te vallen en de kanunniken de onkosten van honderd mark te vergoeden die ze hebben gemaakt vanaf het begin van het geschil. Aangezien de bisschop geen gehoor heeft gegeven aan dit bevel, heeft Hendrik de schouten en alle burgers van de steden van het bisdom gelast, zoals in de aan hen toegezonden oorkonde vollediger wordt weergegeven, om de bisschop niet te gehoorzamen in zaken waarvan geoordeeld wordt dat ze aan Hendrik en zijn rijk toekomen en om de volledige inkomsten van hun goederen voor hem te reserveren totdat ze hierover een bevel van hem hebben ontvangen. Daarom beveelt Hendrik de schout van Aken op straffe van gunstverlies zeer dringend om, indien de schouten en burgers niet doen wat hij hen opdraagt, ze daartoe te dwingen door personen in hechtenis te nemen en beslag te leggen op goederen, nadat hij hiervoor de hulp van getrouwen van de koning heeft ingeroepen, namelijk de hertog van Limburg en graaf Walram, indien hem dit noodzakelijk lijkt.
Gedaan te Spiers, op 20 september (1234).
Nadere toelichting
Lees meerRooms-koning Hendrik VII gelast de schout van Aken om de schouten en burgers van het bisdom Luik te dwingen de bisschop niet meer te gehoorzamen, na meerdere aanmaningen aan de bisschop van Luik om het Sint-Servaaskapittel te Maastricht niet meer lastig te vallen en de onkosten van honderd mark aan het kapittel te vergoeden.
Origineel
A. Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 53.
Aantekeningen op de achterzijde: 1o door 14e-eeuwse hand: Mandatum regis / M VIII. – 2o door 14e-eeuwse hand: [Litte]ra quod episcopus Leodiensis aliquid agatur contra nos. – 3o door 16e-eeuwse hand: Q 2. – 4o door 17e-eeuwse hand: 39. – 5o door 17e-eeuwse hand: M VIII 3. – 6o door 17e-eeuwse hand: In capsula imperialium. – 7o door 18e-eeuwse hand: 44 doorgestreept.
De bezegeling is niet aangekondigd en er is ook geen spoor van een bezegeling, in tegenstelling tot de vermelding van een afgevallen zegel door Zinsmaier.
Afschrift
B. 17e eeuw, Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 12 (cartularium) = Cartularium ecclesie collegialis Sancti Servati (aldus) Trajecti ad Mosam, tomus secundus, Documenta imperialia et ducalia, fol. 15r-v, met caput: Mandatum Henrici, imperatoris, ad scholtetum Aquensem ut compellat scholtetos et cives diocesis Leodiensis non solvere episcopo Leodiensi donec etc., mogelijk naar A.
Uitgaven
a. Zinsmaier, ‘Acht ungedrukte Königsurkunden’, 64, nr. 7, naar A. – b. DiBe ID 28119, naar a.
Regesten
Doppler, ‘Verzameling’, 284-285, nr. 125. – Böhmer en Zinsmaier, Regesta imperii V-4, 83, nr. 571. – Haas, Chronologische lijst, 42-43, nr. 82. – Nuyens, Inventaris Sint-Servaas, 53, nr. 53.
Datering
Onderhavige oorkonde valt in het zevende indictiejaar tijdens de regering van rooms-koning Hendrik VII en kan worden gedateerd in 1234. Dit wordt bevestigd door de koninklijke oorkonde die dezelfde dag is uitgevaardigd, zie onder Ontstaan en samenhang.
Ontstaan en samenhang
Volgens Zinsmaier, ‘Acht ungedrukte Königsurkunden’, 643, is onderhavige oorkonde geredigeerd en geschreven in de koninklijke kanselarij. Voor een uitgave van de in de dispositio genoemde oorkonde van rooms-koning Hendrik VII d.d. 20 september 1234 aan schout en burgers van Luik, Maastricht, Sint-Truiden, Hoei, Tongeren en Dinant, zie DiBe ID 19834.
partenaires
donateurs



.avif)





