Bref résumé
Guda de Rennenberg, abbesse, et le couvent de l'abbaye de Thorn fondent un béguinage à Thorn pour douze béguines et assignent à cette fin biens, rentes et revenus de l'abbaye à Eisden, provenant des biens de Mabilia, veuve de Hendrik, lui, gardien d'Eisden et des biens de ses enfants. Guda et le couvent mettent ces biens en gage au profit de la béguine Ida, veuve d'Hendrik Pauwens, et ils prévoient également des stipulation pour leur utilisation. Enfin, ils définissent les obligations des béguines.
Texte latin de la charte
Texte bas-allemand de la charte
In den namen Godes amen.
Allen dennen dye diese tegenwerdige literenn sullenn sehenn Guda vann Rennenberg, vann Godes verwilligung abbadissa, unnd convent dess monsters vann Thorenn, sant Benedicti ordens, Luycker cressdombs, luifflicke gruitz in den Herenn unnd erckenteniss der waerheit.
Ess ist billich dass denn Gott dienenden, dweyl dye noet dass fordert, damytt dye personenn so zu Gottes dienst ordinirt, neyt om zeijdtliche dingenn bekumbert unnd soirgfeldig werde gehantreicht, damytt sy geistliche dingen dye denn weltlichenn dingen fern zu bovenn gaen nich verlaessenn.
Derhalbenn wyr euwer gemeinten zu kennen geven dass wyr, abbatissa unnd convent vurss., diss oveleggende behoevende den dienst beqwemer personen unnd unss aengeneem unnd unserem munster noetwendig, dwylcke wyr unnd unss munster nicht haddenn, twelff begynenn erwelet altydt Gott unnd der heiliger junfferen Marien, unserenn vurss. munster, unss unnd iglichen der unser, alst noet ist, alle zeyt wye underschrieven zu dienen; willicheren bagynenn wyr, abbatissa, mytt einen gemeinen vurgehadden raet mytt unseren vurss. convent, doer raet fromer unnd geistlicher manner, vann dem deyl unserer abdienn gudere vurss., vann unseren aenkomende gelde unnd renthen tott unser abdien gehoerig, der verkreigener unnd gegoldener aen der Mabilienn, nachgelaessener etwann Henrici, advocati vann Esdenn, unnd yren kinderen, willicke gudere sy vann unss, abbatissa, te lehn besaten unnd haddenn, willen wyr und hebbenn gewilt te verseenn den vurss. deyl vurgemelter gudere, soalss hernae sall uytgedruckt werden, denselven begijnenn confererend te leen under nafolgender conditien, ordinirende unnd statuirende datt dye vurss. gudere totten begynen vurss. unnd dye andere guder underschrivenn totten convent unsers munsters, vurbeheltlich dess rechtz der ehrenn der abdissenn unsers vurss. munsters dye alssdann synn weirdt, wye dann sy undenn nominirt unnd gedistinguirt behoeren sullenn; sullenn dytt aver sindt dye guedere durch unss, abbatisse vurss., verkreigenn aenn dye vurss. Mabilia unnd yr kindere: XXII bonre wynnlandtz off daer ombtrint, gelegenn in der winschappen vann Esdenn, mytt einer weijdenn in underschrivener plaetzenn, in allenn stuckenn; willicker stuckenn liggen: ein halff bonre, gelegen an dye Ketelt, item vyff rotuelen off morgenn wylliche Mechtelenn toe hebbenn gehoirt; item vijff morgen daer tegenover gelegenn, ein bonre aen der Binsskuelen; item II bonre aen den Steinacker; item ein bonre aen den Cruijtz; item ein bonre, geheiten datt Qwytbonre, ein halff bonre, geheiten datt Vaerlant; item II bonre die hebbenn toebehoirt Martinii vnnd Hamoden; item ein morgen by denn Trichterwech; item vyff morgen achter datt hoff van Thoren, retro curiam, ein morgen by der Mueder, ein morgen by der weyden, Groetmugen geheiten; item seven morgen by den Putt; item VI1/2 morgen mytt einen stuck weiden by Vijss Wincker; item drij bonre in den bosch, by der heydenn ein bonre, ein bonre by den Hugenacker, noch ein halff bonre retro curiam, noch XVI schillinge unnd XII capuijnn iaerlix cins, gelegen in denselven dorp Esden, van willicken Thomas II schillinge unnd IIII capuijn, Arnoldus II schillinge IIII capuijn, Lambertus IIII schillinge unnd IIII capuijn, vann einen bonre und ein stuck, Zybertus II schilling unnd IIII capuijn, Alardus XII pennongen unnd II capuijn, item Joeres II pennongen unnd II capuijn, Vinkinius II pennongen unnd II capuijn und II hoenre, Goddart gnant Hamel XII pennongen unnd II capuijn, item Magster XII pennongen II capuijn, Heinricus, vinitor, VI pennongen II capuijnn, item Heinricus, carpantarius off radermeiker, XII pennonge II capuijn, item Oda Smyetz XII pennonge II capuijnn te betalenn, wylliche landerien unnd cijnspennongen totten vurss. begynen in vurss. manirenn unnd dye capuyn unnd hoenrer tott unsenn convent, samen mytt denn dominio unnd cormoedenn der vurss. gudere wyr willen te behoerenn tott allen tyden vann den vurss. begynenn te besyttenn unnd te halden. Willende unnd statuirende datt dye renthen unnd opkompsten, kommende vann den vurss. landen in korn off gelt, alle iaers portionaliter werdenn gedividirt unnd uytgedeilt unnd dye XVI schilling under denn gemeinen bruijck der begynenn, nemplich tott holt unnd kertzenn under sodanigen te comuniceren, dye vurss. capuijn unnd hoenre und cormueden aver denn vurss. convent, mytt denn dominio der vurss., nae denn gemeinen gebruick dess vurss. munsters werden gehantreicht mytt sodaniger weiss unnd manyr dat datt convent vurss. denn begynenn vur dye vurss. capuijn, hoenre unnd coermoeden sess schillingen Sterlings tott allenn tydenn iarlix tott Kirssmissen betaelt werdenn, gelick under den vurss. bagynenn uytgedeylt werden. Unnd van allen vurss. guderenn belehnenn wy frawe Iden, nagelaten wedwen Heinrici, genoempt vurmaels Pauwens, tot hoeren profytt unnd yren mitsusteren, den begynen, unnd belehnen in crafft diss breiffs, statuirende noch wyr, abbatissa, unnd convent dess munsters vurss. datt vur recht vann der doeder hant, datt man noempt datt heergeweide, der abbadissen unnd munster vurss. dan ter tijdt sall behoerenn, nae Luijckscher wyese X schyllingen vann den vurss. guderen te betalen, unnd vur dass leen oft beneficio van unss alss einer abbatissen vurss. mytt consent unsers conventz den vurss. begynen gegeven unnd zugeeijgent.
Denselven begynen leggen wyr auch op sullicken last oder dienst dass wyllickuer off willickerenn unser cloistersusteren unsers munsters kranck wyrdt, van den begynen eine daertoe datt beqweemste unnd noedigste tott der krancken sall kommen, der krancken sall dienen solange dye kranckheit sall dueren dye dan vann der krancken gefordert wyrdt unnd by den lichamen sittenn bliven, sprechende honn gebedenn biss dass dye lichamen zur erdenn bestaedet synn. Unnd in allenn hoichzydenn unnd jaergezydenn dye in datt vurss. munster gedaen werdenn, sullen dye begynen samenkommen in datt vurss. munster unnd alda etzliche yrer der custerschen helpenn dye klocken luijen und in anderen nodigen diensten, so vern sy gefordert werdenn.
Ordiniren unnd statuiren auch so vern eine der begynenn wurde beclaigt datt sy aeff were van der meisterschen off altisten, off denn altistenn yrer off vann anderen gleuffwerdigen oder vann sunst eenigen geruicht off fama aen dye abbatisse off convent vann Thorenn vann openbarenn unnd unbehoerlichen dingen oder sunst anderer openbaren schanden unnd lasterstuckenn, dass dye ander susterenn nyet moichten verbergenn ohne schandalizatie, sall alssdann ohne wedersprechen alsulliche overtredersche uyssgeworpen werden unnd alsoe uytgeworpende vann der geselschap der anderen begynenn vann denn vurss. beneficien dess munsters vurss. neyt mehr genytenn.
Item wyr wyllenn auch unnd ordiniren unnd statuirenn dass eenige der vurss. begynenn, er sy wenig off vijll afftredenn, datt alssdann ein abbatisse dess munsters derer zeydt eine andere off anderenn vann guder conversatien unnd guder famen unnd beqwemes alderdombs mytt raet drij off IIII junfferen van denn aldestenn unsers munsters vurss., nae Gott unnd guder conscientienn, sall instellenn unnd vann allenn overtredungen erkentteniss nemen unnd straeffenn.
Unnd wess wyr haven geordinirt vann diensten by denn lichamen van unsen cloisteriunfferen te geschein vann den vurss. begynen int sytten by den doden lichamen, ordiniren unnd statuiren wyr auch by den doden lichamen der canonichen, tegenwerdig sinde in unsen munster, willende auch wyr, abbatissa, unnd convent vurss. diesse vurgenoembde gave vann unss, abbatissa, gescheidt, datt dye ordinantie sall ungeviolirt tott noet unnd nutzbarheit unsers munsters allezeit observirt unnd gehalden werdenn.
Dye namen der getuigenn der leenmannen unsers munsters sindt gewest by dysser unser ordinantien anderen fromen unnd glauffwerdigen mannen unnd sindt diese: her Iohann, vann Goets gnadenn proest der kircken Sant Andreiss bynnen Coelenn und archidiacon Leodiensis, Michaell, scholaster der kirckenn van Unser Liver Frauwen bynnen Tricht unnd canonich unsers munsters, Iohannes, investirter,a Philippus, Franco, preister unnd vicarien, Heinricus vann Baarl, rytter, Marcelis vann denn Berge, Erhardus van Auuiers, Iohannes genoempt Gepell, Gylmanus, Remboldus, Gyselbertus vann Boekholt, Knoup vann Geistingenn, Iohannes unnd Lambertus, gebrueders, getrouwe unnd investirtenn unsers munsters vurss. in Thoren; item Godefridus Hermani genoempt Olmeke, Heinricus genoempt Hoelbar, Theodericus geheiten Haspegauwers, Gerart Neeff, lehenmans unsers munsters in Esdenn, unnd anderen mehr, sowaell schepenen alss lehnmanner, geleuffwerdigen tott diessenn wess vurss. requirirt.
In williches gezeugniss dissen tegenwerdigen briven wyr, abbatissa vurss., den unsen unnd datt duckgenoempt convent unsers munsters unsere segelenn haben bevolen angehangen te werdenn.
Gescheen unnd gegeven op sant Bartholomeidach apostels, int iaer unss Heren duijsent tweehondert seven unnd achtich.
a aldus B.
Traduction en néerlandais
Guda van Rennenberg, abdis, en het convent van de abdij van Thorn maken bekend dat het billijk is dat degenen die God dienen, aangezien het nodig is, de personen namelijk die voor de dienst van God bestemd zijn, niet met tijdelijke zaken belast worden en zorgvuldig ondersteund worden, opdat ze de geestelijke zaken, die de wereldlijke ver te boven gaan, niet in de steek laten.
Daarom maken zij aan de gemeenschap bekend, omdat ze op grond van deze overweging behoefte hebben aan de dienst van geschikte personen, voor henzelf aangenaam en voor het klooster noodzakelijk, over wie zij en het klooster niet beschikten, dat zij twaalf begijnen uitgekozen hebben om altijd God en de Heilige Maagd Maria, hun genoemde klooster, henzelf en ieder van hen, zo nodig altijd als beneden beschreven te dienen. Deze begijnen wil de abdis, na voorafgaand overleg met het convent, op grond van advies van vrome en geestelijke mannen, voorzien van het deel van de abdijgoederen, van het toekomstige geld en de renten die tot de abdij horen, en van de goederen die verkregen en verworven zijn van Mabilia, weduwe van wijlen Hendrik, voogd van Eisden, en haar kinderen, die ze van de abdis in leen bezaten. En zij heeft hen van het genoemde deel van deze goederen willen voorzien, zoals hierna weergegeven zal worden, waarbij zij deze aan de begijnen in leen overdraagt onder de volgende voorwaarden, opdragend en besluitend dat de voornoemde goederen zullen behoren tot de genoemde begijnen en de andere onderstaande goederen tot het convent van het klooster, onder voorbehoud van het ererecht van de te zijner tijd zittende abdis van het klooster, zoals beneden benoemd en onderscheiden. Dit zullen echter de goederen zijn die door de genoemde abdis verkregen zijn van de genoemde Mabilia en haar kinderen: ongeveer 22 bunder akkerland, gelegen in de akkers van Eisden, met een weiland in de beneden beschreven plaatsen, in alle percelen; deze percelen liggen: een halve bunder gelegen aan de Ketelt, vijf rotulen of morgen, die Mechteld hebben toebehoord; vijf morgen (er tegenover gelegen), een bunder aan de Binsskuelen; twee bunder aan de Steinacker; een bunder aan het Cruijtz; een bunder, geheten de Qwytbunder, een halve bunder, geheten het Vaerlant; twee bunder, die hebben toebehoord aan Maarten en Hammo; een morgen bij de Trichterweg; vijf morgen achter de hof van Thorn, achter de hoeve, een morgen bij de Mueder, een morgen bij de weide, Groetmugen geheten; zeven morgen bij de Putt; zes en een halve morgen met een stuk weiland bij Vijß Wincker, drie bunder in het bosch, bij de heide een bunder, een bunder bij de Hugenacker, een halve bunder achter de hoeve, zestien schellingen en twaalf kapoenen jaarlijkse cijns, gelegen in het dorp Eisden, waarvan volgende personens het volgende moeten betalen: Thomas twee schelling en vier kapoenen, Arnoud twee schelling en vier kapoenen, Lambert vier schelling en vier kapoenen van een bunder en een stuk, Sibert twee schelling en vier kapoenen, Alard twaalf penning en twee kapoenen, Joris twee penning en twee kapoenen, Vinkinius twee penning en twee kapoenen en twee hoenders, Goddart Hamel twaalf penning en twee kapoenen, Magster twaalf penning en twee kapoenen, Hendrik, wijnboer, zes penning en twee kapoenen, Hendrik, wagenmaker, twaalf penning (en) twee kapoenen, Oda Smyetz twaalf penning en twee kapoenen. De abdis wil dat deze landerijen en cijnspenningen aan de voornoemde begijnen toebehoren op de genoemde wijze en de kapoenen en hoenders tot haar convent, samen met de eigendomsrechten en keurmeden van de genoemde goederen, die voor altijd in het bezit blijven van de genoemde begijnen. Zij wil en besluit dat de renten en opbrengsten, afkomstig van de voornoemde landen in koren en geld, jaarlijks in gelijke porties worden verdeeld en uitgedeeld en dat de zestien schelling voor het gemeenschappelijke gebruik van de begijnen, namelijk voor hout en kaarsen, aan hen worden overgedragen, maar dat de genoemde kapoenen en hoenders en keurmeden aan het genoemde convent samen met de eigendomsrechten volgens het algemene gebruik van het convent worden overhandigd op een dergelijke wijze en manier dat door het convent aan de begijnen voor de genoemde kapoenen, hoenders en keurmeden zes schellingen sterling voor altijd jaarlijks met Kerstmis betaald worden en gelijkelijk onder de begijnen verdeeld. Met de genoemde goederen beleent zij Ida, weduwe van Hendrik, vroeger Pauwens geheten, ten behoeve van haar en haar medebegijnen. In deze leenbrief bepalen abdis en convent van Thorn dat voor het recht van de dode hand, heergeweide genoemd, dat de abdis en het covent te zijner tijd zal toebehoren, volgens Luiks gebruik tien schelling betaald moet worden, en voor het leen of beneficie van de abdis dat met instemming van het convent aan de begijnen gegeven en in eigendom overgedragen is.
Ze legt de begijnen ook de plicht of dienst op dat bij ziekte van een kloosterzuster één van de begijnen, die geschikt en nodig is, naar de zieke moet komen en ze haar, zolang de ziekte duurt, moet dienen in alles wat gevraagd wordt, en bij haar zitten terwijl ze gebeden uitspreekt totdat het lichaam aan de aarde is toevertrouwd. Bij alle hoogfeesten en jaargetijden die in de abdij worden gehouden, moeten de begijnen samenkomen in de abdij en daar moeten enkelen van hen de kosteres assisteren bij het luiden van de klok en bij andere noodzakelijke diensten, als er om gevraagd wordt.
De abdis draagt op en bepaalt dat, indien een van de begijnen aangeklaagd wordt dat ze ongehoorzaam is ten opzichte van de meesteres of oudste of dat van de oudste of andere geloofwaardige mensen of iemand anders een gerucht of faam de abdis of het convent van Thorn bereikt over openbare onbehoorlijke zaken of andere openbare schandalen en laster die de andere zusters niet zonder schande mogen verbergen, dan zal de overtreedster zonder weerwoord verstoten worden en zal de verstotene niet meer deelhebben aan het gezelschap van de begijnen en niet meer genieten van het voorrecht van de abdij.
Ook draagt de abdis op en bepaalt dat, indien enkele of vele begijnen uittreden, de abdis te zijner tijd een andere of anderen met goede omgangsvormen en goede naam en passende leeftijd zal aanstellen na overleg met drie of vier van de oudste kloosterjuffers, in naam van God en met een goed geweten, en dat zij van alle overtredingen kennis zal nemen en ze bestraffen.
Wat de abdis heeft opgedragen over de diensten die moeten worden uitgevoerd bij de lichamen van de kloosterjuffers, namelijk dat begijnen bij de dode lichamen moeten zitten, dat draagt ze op en bepaalt ze ook voor de dode lichamen van kanunniken die in het klooster woonachtig zijn; en abdis en convent willen dat de door de abdis verleende gave ongeschonden tot nut en voordeel van het klooster geobserveerd en uitgevoerd wordt.
Als getuigen bij deze verordening waren volgende leenmannen van de abdij en andere vrome mannen aanwezig: Jan, proost van de Sint-Andreaskerk te Keulen en aartsdiaken van Luik, Michael, scholaster van de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Maastricht en kanunnik van de abdij van Thorn, Jan, pastoor, Philips en Frank, priesters en vicarissen, Hendrik van Baarle, ridder, Marcelis van Berg, Erhard van Awirs, Jan Gepell, Gielman, Reimboud, Gijsbert van Bocholt, Knoup van Geistingen, Jan en Lambert, broers en bedienaars van de abdij van Thorn; Godfried Hermans Olmeke, Hendrik Hoelbar, Dirk Haspegouere, Gerard Neeff, leenman van de abdij in Eisden, en anderen, zowel schepenen als leenmannen.
Abdis en convent hebben bezegeld.
Gegeven op 24 augustus 1287.
Nadere toelichting
Lees meerpartenaires
donateurs
.avif)
